Zgrzytanie i zaciskanie zębów jest nieuświadomionym nawykiem, często pojawiającym się w nocy, podczas snu. Fińscy badacze zaobserwowali, że poziom stresu w pracy przekłada się na zgrzytanie i nadmierne zaciskanie szczęk. Cierpią na to osoby będące na wysokich stanowiskach, żyjących w ciągłym stresie. Co ciekawe, dolegliwość ta częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Kobiety mają bardziej miękkie zęby, które szybciej się ścierają, a to z kolei niekorzystnie działa na stawy.
Bruksizm może być centryczny / zwarcie centralne w ciągu dnia –„ zaciśnij zęby i walcz ’’ lub ekscentryczny „zgrzytanie zębami nocą”, w różnych położeniach zwarciowych żuchwy. Przyczyną bruksizmu, oprócz stresu, mogą też być zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, czy nawet źle wykonane korony albo wypełnienia. Jeśli plomba jest źle wykonana, zęby nie stykają się prawidłowo. Warto dodać, że siły wyzwalane na powierzchniach żujących u pacjentów z bruksizmem mogą być nawet dziesięć razy większe od tych działających podczas normalnych procesów gryzienia i żucia. Efektem tego mogą być poważne uszkodzenia zgryzu.
Pierwszym objawem jest ścieranie zębów i uszkodzenie szkliwa. Takie starte zęby najczęściej trzeba umartwiać, gdyż ich część wewnętrzna – wrażliwa miazga- zostaje odsłonięta. Inną poważna konsekwencja bruksizmu są uszkodzenia stawów skroniowo-żuchwowych, na których umocowane są kości szczęki i żuchwy. Gdy zęby dolne i górne dobrze do siebie pasują, a działające między nimi siły prawidłowo się rozkładają, stawy skroniowo-żuchwowe nie są narażone na uszkodzenie. W wyniku obniżenie się linii zębów kąt między szczęką a żuchwą w stawie jest mniejszy, a sam staw nadwyręża się i wypacza. Podobnie dzieje się, gdy most lub wypełnienie są niefachowo wykonane.
Skumulowane w ciągu dnia emocje dają o sobie znać podczas snu. W czasie zgrzytania zębami ściera się nie tylko szkliwo, ale mogą wystąpić też inne dolegliwości, takie jak bóle głowy i karku, kręgosłupa, czy nawet problemy za wzrokiem i słuchem. Są proste sposoby aby ograniczyć ból. Najczęściej stosuje się szyny relaksacyjne, czyli przezroczyste nakładki na zęby, które uniemożliwiają ich zaciskanie. Szynę relaksacyjną powinien dobrać dentysta. Najpopularniejsze są szyny w kształcie podkowy obejmujące całą żuchwę. Zazwyczaj zakłada się ja na noc. Szynę wykonuje się indywidualnie na podstawie wycisku protetycznego. Noszenie szyny nie likwiduje przyczyn, tylko skutki choroby. Bardzo ważne jest, aby pacjent był także pod opieką psychologa czy psychiatry, który zdiagnozuje przyczynę tak wielkiego stresu.
Zaciskanie, zgrzytanie i ścieranie zębów to bardzo rozpowszechniony problem. Mówi się potocznie „zaciśnij zęby i wytrzymaj”, kiedy jesteśmy w sytuacjach dla nas trudnych. Zaburzenia w obrębie żuchwy wynikające ze schorzeń stomatologicznych mogą być przyczyną bólu kręgosłupa, bólu głowy.
Odpowiednia terapia nie tylko poprawi komfort życia pacjenta, ale również zapobiegnie pogłębianiu się problemów stomatologicznych.
Agnieszka Sicińska
